Planowanie i budowa cmentarza to proces skomplikowany, wymagający uwzględnienia wielu czynników. Warto zwrócić uwagę na prawidłowe zaplanowanie jego infrastruktury. Decyzja o budowie takiego obiektu powinna być poprzedzona szczegółowym studium wykonalności, uwzględniającym prognozowany obszar przyszłych potrzeb oraz możliwości rozbudowy. W trakcie planowania budowy cmentarza należy również wziąć pod uwagę możliwość dostarczenia powiązanych usług, takich jak dom pogrzebowy. Miejscowy samorząd powinien uwzględnić konieczność zapewnienia odpowiednich pomieszczeń i infrastruktury, umożliwiających godne przygotowanie i przeprowadzenie ceremonii pogrzebowych.
Infrastruktura cmentarza
Podstawowym elementem infrastruktury cmentarza jest układ przestrzenny, który powinien być dostosowany zarówno do zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc na groby, jak i wygodnego dostępu dla odwiedzających. Konieczne jest również rozważenie potrzeby budowy dróg dojazdowych, parkingów i alei spacerowych. Ważnym aspektem, często pomijanym na etapie planowania, jest zastosowanie odpowiednich systemów nawadniania, co umożliwi utrzymanie estetycznego wyglądu cmentarza przez cały rok. Należy uwzględnić także instalacje oświetleniowe, które nie tylko zapewnią bezpieczeństwo, ale także pozwolą na oddawanie hołdu zmarłym również wieczorem.
Kwestie prawne i administracyjne
Na etapie projektowania cmentarza konieczne jest również uwzględnienie kwestii prawnych i administracyjnych. Warto skonsultować się z odpowiednimi urzędami i instytucjami, które mają wiedzę na temat obowiązującego prawa dotyczącego cmentarzy komunalnych. Należy również pamiętać, że budowa cmentarza wymaga przestrzegania zasad ochrony środowiska, zwłaszcza w kontekście ochrony gruntów i wód. Warto zauważyć kilka istotnych punktów zawartych w Ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. 1959 Nr 11 poz. 62). Zgodnie z tą ustawą, tworzenie i rozwijanie cmentarzy komunalnych stanowi jedno z głównych zadań gminy. Rozstrzygnięcia dotyczące założenia lub rozbudowy cmentarza komunalnego są podejmowane przez radę gminy lub radę miasta (w przypadku miast na prawach powiatu), ale wymagają aprobaty odpowiedniego inspektora sanitarnego. Z kolei decyzje dotyczące cmentarzy wyznaniowych należą do jurysdykcji właściwych władz kościelnych, jednak również muszą zyskać zgodę inspektora sanitarnego.
Zakładanie i rozbudowa cmentarzy powinny mieścić się w ramach przestrzeni zdefiniowanych w lokalnych planach zagospodarowania przestrzennego. W praktyce, każda gmina lub miasto powinno posiadać własny cmentarz komunalny, choć istnieje możliwość stworzenia wspólnego cmentarza dla kilku gmin, gdy jest to szczególnie uzasadnione. Cmentarze powinny być zlokalizowane na ogrodzonym terenie, który spełnia odpowiednie warunki sanitarne. Na każdym cmentarzu powinien znajdować się dom przedpogrzebowy lub kostnica.
Po zamknięciu cmentarza, teren nie może być wykorzystany na inne cele przez co najmniej 40 lat od dnia ostatniego pochówku. Po upływie tego czasu, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może podjąć decyzję o innym wykorzystaniu terenu, zgodnym z planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku terenów, które były lub są własnością Kościoła Katolickiego lub innego kościoła albo związku wyznaniowego, konieczna jest zgoda właściwej władzy kościelnej. Szczątki zwłok powinny zostać przeniesione na inny cmentarz na koszt nabywcy terenu lub nowego użytkownika, jeżeli teren cmentarny ma zmienić swoje przeznaczenie. Podczas zmiany przeznaczenia terenu cmentarnego, należy pamiętać o zachowaniu zabytków znajdujących się na jego terenie, które mogą być przeniesione w inne miejsce po uzyskaniu pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
