Polska to kraj o dynamicznie zmieniającej się mapie urbanistycznej. Tempo wzrostu poszczególnych ośrodków kształtują m.in. inwestycje, zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy, innowacyjność oraz skuteczne zarządzanie. Nie bez znaczenia pozostaje także zaangażowanie mieszkańców – największą grupą mieszkańców angażujących we współzarządzanie miastem odnotowano w średnich ośrodkach, które coraz śmielej rywalizują z metropoliami.
Liderzy w barometrze rozwoju miast
Według najnowszego Barometru Rozwoju Miast 2024, tworzonego na bazie analizy wskaźnikowej obejmującej trzy obszary rozwoju (społeczny, gospodarczy i środowiskowy), pierwsze miejsce w Polsce zajmuje Kraków. To właśnie stolica Małopolski okazała się najlepsza w rankingu ogólnym, zostawiając w tyle inne polskie miasta. Drugim miejscu uplasował się Gdańsk, a na podium znalazł się również Wrocław.
Co ciekawe, miasto stołeczne Warszawa mimo swojej roli gospodarczego lidera kraju, w zestawieniu europejskich miast przyszłości zajęło czwarte miejsce w kategorii największych metropolii kontynentu. W Polsce jednak Warszawa wciąż pozostaje bezkonkurencyjna, jeśli chodzi o PKB metropolitalne, które wynosi aż 137,3 mld euro.
Miasta średniej wielkości – nowe lokomotywy rozwoju
Polska dynamika rozwoju nie ogranicza się wyłącznie do największych aglomeracji. To właśnie miasta średniej wielkości coraz częściej uznaje się za motory wzrostu. Doskonałym przykładem jest Wrocław, który w rankingu Europejskich Miast i Regionów Przyszłości 2024 pokonał m.in. Zurych czy Wilno i został doceniony za:
- przyciąganie uznanych firm technologicznych oraz startupów,
- wysoki poziom kapitału ludzkiego,
- rozwiązania przyjazne inwestycjom.
Wrocław zyskał relatywnie wysoką pozycję również w globalnym rankingu ekosystemów startupowych StartupBlink, gdzie awansował aż o 36 miejsc w stosunku do poprzedniego roku.
Zaskakujący liderzy w kategorii zrównoważonego rozwoju
Twórcy rankingu zrównoważonego rozwoju jednostek samorządu terytorialnego z Politechniki Warszawskiej zwracają uwagę na miasta na prawach powiatu, które potrafią łączyć postęp gospodarczy z ochroną środowiska i dbałością o mieszkańców. W tej klasyfikacji:
- Gliwice zajęły pierwsze miejsce,
- Olsztyn uplasował się na drugim miejscu,
- a Warszawa zdobyła trzecią pozycję.
W kategorii gmin miejskich bezapelacyjnie zwyciężył Karpacz, natomiast w kategorii gmin miejsko-wiejskich liderem okazały się Polkowice.
Innowacyjność i ekosystemy startupowe
Nie sposób pominąć także miast, które wyróżniają się pod względem nowoczesnych technologii i ekosystemów startupowych. Na podstawie danych Forbes oraz źródeł wtórnych:
- Częstochowa została liderem rankingu miast innowacyjnych (analizowanych obszarach oceniano m.in. rozwiązania IT, dostęp do usług online czy programy partycypacji społecznej).
- Warszawa, Wrocław i Kraków to główne ośrodki dla startupów, gdzie działa aż 51% polskich młodych firm technologicznych.
Przypadku Szczecina czy Gorzowa Wielkopolskiego pokazują z kolei, że nawet ośrodki z kategorii siódme miejsce w zestawieniach mogą zyskać pozycję lidera w określonych dziedzinach, np. w ochronie środowiska czy inwestycjach w zieloną energię.
Małe miasta z dużymi ambicjami
Nie tylko metropolie i średnie ośrodki definiują najszybciej rozwijające się miasta w Polsce. Przykładem mogą być:
- Trzebnica, która w bazie opracowanych wzorców rozwoju regionów dolnośląskich systematycznie pnie się w górę, notując wzrost liczby ludności i skutecznie pozyskując fundusze unijne.
- Bolesławiec, który dzięki projektom Smart City i współpracy z dużymi operatorami telekomunikacyjnymi wyrósł na jednego z liderów technologicznych w grupie gmin miejskich.
Innym ciekawym przypadkiem jest gmina Dziwnów, często analizowana w kontekście kategorii gmin miejsko-wiejskich, która dzięki skutecznemu zarządzaniu i inwestycjom w turystykę mogłaby w kolejnych latach zyskać pozycję lidera rozwoju w swoim regionie.
Polska urbanizacja z perspektywą
Mimo wyzwań demograficznych, które wciąż dotykają większość miast w Polsce, liderzy tacy jak Warszawa, Kraków, Wrocław, Gdańsk czy Rzeszów wykazują perspektywy utrzymania tempa rozwoju w kolejnych latach. Kluczowe znaczenie mają tu inwestycje w transport i zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy. Warszawa planuje wydać w 2024 roku ponad 3 mld zł na inwestycje, z czego ponad 1,2 mld zł na rozbudowę II linii metra i rozwój komunikacji miejskiej.
Dzięki takim projektom związek miast polskich oraz lokalne jednostki samorządu terytorialnego mogą realizować ambitne strategie, które zwiększą komfort życia mieszkańców i przyciągną nowych inwestorów.
Nowe centra rozwoju – gdzie będzie warto zamieszkać?
Wyniki rankingu pokazują jasno: najszybciej rozwijające się miasta w Polsce to nie tylko wielkie metropolie, ale również średnie i mniejsze ośrodki, które potrafią wykorzystywać swoje atuty. To właśnie tam często odnotowuje się najniższy odczuwany poziom szczęścia, ale paradoksalnie także największą mobilizację władz i społeczności do poprawy jakości życia. Kto wie – być może już za kilka lat w nowym zestawieniu barometru rozwoju miast pojawią się zupełnie nowe, zaskakujące liderzy, a wielu Polaków wybierze właśnie te lokalizacje jako najlepsze miejsce do zamieszkania.
Warto spojrzeć na rozwój polskich miast także z innej perspektywy. Jeśli interesuje Cię, które ośrodki mają najwyższe zobowiązania finansowe, zobacz naszą analizę najbardziej zadłużonych miast w Polsce, a dla porównania poznaj zestawienie najtańszych miast w Polsce, gdzie koszty życia są relatywnie niskie. To ciekawe uzupełnienie obrazu urbanizacji w naszym kraju.
