Choć przez lata Polska kojarzona była z dynamicznym rozwojem, to liczba ludności Polski w ostatnich dekadach systematycznie maleje. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2000 roku w kraju żyło ponad 38 mln osób. Tymczasem w 2024 roku liczba ta spadła już do około 37,49 mln, a pesymistyczne prognozy mówią nawet o 26,7 mln mieszkańców w 2060 roku. Spadek liczby mieszkańców to zjawisko widoczne w skali całego kraju, ale w niektórych miastach problem jest znacznie bardziej dotkliwy.

Najszybciej wyludniające się miasta w Polsce – kto traci najwięcej?

Analizując ranking najszybciej wyludniających się miast w Polsce w liczbach bezwzględnych, pierwsze miejsce zajmuje Łódź. W okresie od 2002 do 2023 roku miasto to straciło aż 129 855 mieszkańców, co oznacza spadek z poziomu 785 134 do 655 279 osób. To bez wątpienia największe straty odnotowano właśnie tam.

Na kolejnych miejscach uplasowały się:

• Katowice – spadek o 45 926 osób
• Bytom – ubytek ludności o 43 910 osób
• Częstochowa – mniej o 43 745 mieszkańców
• Bydgoszcz – liczba mieszkańców zmniejszyła się o 43 734

Te dane głównego urzędu statystycznego jasno pokazują, że w Polsce w liczbach bezwzględnych najszybciej wyludniają się przede wszystkim ośrodki, które w przeszłości silnie opierały swój rozwój na przemyśle ciężkim.

Ubytek ludności odniesiemy procentowo – gdzie tempo jest najszybsze?

Nie mniej alarmująco wygląda ranking najszybciej wyludniających się miast w Polsce, jeśli weźmiemy pod uwagę ubytek ludności odniesiony procentowo do stanu sprzed dwóch dekad. W tej kategorii prym wiodą miejscowości z powiatu puckiego:

• Władysławowo – spadek aż o 36,7%
• Hel – mniej o 34,6%
• Jastarnia – spadek o 33,7%

Wysokie wskaźniki depopulacji notują także Pieszyce (–29,0%). Warto podkreślić, że te miasta tracą mieszkańców szybciej niż średnia krajowa, co może prowadzić do poważnych problemów w przyszłości.

Śląsk na czele problemu – szczególna sytuacja regionu

Województwo śląskie od lat zmaga się z dramatycznymi skutkami restrukturyzacji przemysłu. To właśnie tam najszybciej wyludniających się miast jest najwięcej. Bytom w latach 2002–2023 stracił 43 021 mieszkańców, co oznacza spadek o 22,3%. Zabrze w tym samym czasie zanotowało ubytek o 39 208 osób (–20,1%).

Lista powodów tego zjawiska jest długa:

• upadek kopalń i zakładów hutniczych,
• brak nowych perspektyw dla młodych,
• wyjazdy za pracą do innych regionów lub za granicę.

Miasta Śląska tracą swoją funkcję gospodarczą i społeczną, co dodatkowo pogłębia spiralę kryzysu demograficznego.

Przyczyny wyludniania – demografia, migracje, gospodarka

Obserwator gospodarczy i analitycy demografii zwracają uwagę, że wyludniające się miasta w Polsce to efekt kilku nakładających się zjawisk.

Z jednej strony mamy kryzys demograficzny:

• niski współczynnik dzietności w Polsce, który w 2024 roku wyniósł około 1,12 dziecka na kobietę,
• najniższą liczbę urodzeń od II wojny światowej – w 2024 roku tylko ok. 252 tys.

Z drugiej strony dochodzą do tego:

• migracje wewnętrzne do największych aglomeracji,
• suburbanizacja – przeprowadzki na peryferie dużych miast,
• emigracja do krajów Unii Europejskiej.

W efekcie miasta średniej wielkości i dawne centra przemysłowe zostają w dużej mierze opuszczone przez młode pokolenie, które szuka lepszych możliwości.

Niekończący się proces – co czeka polskie miasta?

Według prognoz GUS, w latach 2030–2060 tylko kilka polskich miast będzie notować wzrost liczby ludności. Chodzi o Warszawę, Kraków, Gdańsk, Wrocław, Rzeszów oraz Zieloną Górę. Pozostałe ośrodki czeka dalszy spadek, a Łódź ma według szacunków zejść poniżej 460 tys. mieszkańców w 2060 roku.

Tymczasem depopulacja niesie za sobą konkretne zagrożenia:

• zmniejszone dochody z podatków, co ogranicza budżety miast,
• problemy z utrzymaniem infrastruktury i transportu,
• mniejsza atrakcyjność dla inwestorów.

To błędne koło, które szczególnie dotkliwie odczuwają najszybciej wyludniające się miasta w Polsce.

„Miasta, które cichną” – czy można odwrócić ten trend?

Najszybciej wyludniające się miasta w Polsce to przykład, jak w jednej dekadzie można przejść od dynamicznego ośrodka do miejsca, w którym codzienność staje się cicha i coraz bardziej samotna. Oczywiście wiele zależy od polityki państwa i lokalnych władz, które powinny walczyć o inwestycje oraz tworzyć warunki sprzyjające zatrzymaniu młodych ludzi na miejscu. Jednak bez przełomu demograficznego – wzrostu liczby urodzeń i zahamowania migracji – walka z tym procesem przypomina gaszenie pożaru małym kubkiem wody.

W zestawieniach obejmujących 50 największych miast w Polsce widać wyraźnie, że problem wyludniania nie omija nawet dużych ośrodków, które jeszcze niedawno dynamicznie się rozwijały. Co ciekawe, często to właśnie najbogatsze miasta w Polsce skuteczniej przyciągają nowych mieszkańców, podczas gdy mniej zasobne centra zmuszone są mierzyć się z pogłębiającym się odpływem ludności.

Przy okazji warto wspomnieć, że wśród najszybciej wyludniających się miast w Polsce znalazły się także te, które często trafiają do rankingów najbardziej depresyjnych miejsc w kraju. Co ciekawe, w zestawieniach pojawia się również jedno z najnowocześniejszych polskich miast, które mimo innowacji i inwestycji mierzy się z odpływem mieszkańców. To pokazuje, jak złożone są przyczyny migracji i że nawet dynamiczny rozwój technologiczny nie zawsze wystarcza, by zatrzymać ludzi na miejscu.

FAQ – najczęściej zadawane pytania