Podatek od wartości dodanej, czyli VAT (od ang. Value Added Tax), jest powszechnie stosowanym podatkiem od towarów i usług. VAT jest naliczany na każdym etapie łańcucha sprzedaży, gdzie wartość jest dodawana – od wytworzenia po ostateczny punkt sprzedaży, co oznacza, że jego koszt finalnie przerzucany jest na konsumenta. VAT jest istotnym źródłem przychodów dla ponad 160 krajów, w tym wszystkich członków Unii Europejskiej, Kanady oraz wielu państw Azji i Afryki.
Co wyróżnia ten podatek? VAT jest naliczany w sposób ciągły, w każdym etapie produkcji i dystrybucji towarów i usług. System ten różni się od podatku od sprzedaży, który jest stosowany jednorazowo, w momencie transakcji. VAT obliczany jest od wartości dodanej na każdym etapie. Na czym to polega? Podatnicy odprowadzają podatek od swoich zakupów i naliczają go do swojej sprzedaży (produktu, usługi), a różnica jest rozliczana z urzędem skarbowym jako podatek do zapłacenia lub do zwrotu.
Jakie są stawki?
Stawki podatku od towarów i usług różnią się w zależności od kraju i produktu czy usługi, przy czym wiele państw stosuje różne stawki dla różnych grup towarów i usług. Zwykle sytuacja wygląda tak, że w danym kraju obowiązuje stawka podstawowa (obecnie w Polsce to 23%), ale dla niektórych produktów czy usług stosuje się stawki preferencyjne. W Polsce to na przykład stawka 8-procentowa (nią objęte są np. książki) czy stawka 5% (np. artykuły dla niemowląt).
Wpływ VAT na różne sektory gospodarki
Podatek VAT i jego wysokość ma znaczący wpływ na różnorodne sektory gospodarki, od produkcji przemysłowej po usługi konsumenckie. W handlu detalicznym, gdzie obrót towarem jest szybki i masowy, VAT znacząco wpływa na wartość końcową cen sprzedawanych produktów. Z kolei sektory takie jak budownictwo czy technologie mocno odczuwają wpływ VAT, gdyż wieloetapowa natura tych projektów wiąże się z wielokrotnym naliczaniem podatku, co wymaga skrupulatnego planowania podatkowego.
To rolą państwa jest więc regulowanie, co opodatkować i jaką stawką, co objąć zwolnieniem z VAT. Na podatnikach VAT spoczywa zaś obowiązek obliczania podatku (np. na potrzeby wystawienia faktury) oraz skrupulatnego wyliczania podatku naliczonego i należnego, bo w konsekwencji pozwala to np. odliczyć VAT i wystąpić o zwrot podatku do organu podatkowego.
Podatek od towarów i usług jest przejrzysty i stosunkowo łatwy w administrowaniu (z punktu widzenia państwa), gdyż to na czynnych podatników VAT przerzucony jest obowiązek prawidłowego naliczania/rozliczania podatku. Jednak dla niektórych przedsiębiorstw może to stanowić spore wyzwanie – gdy pojawia się wiele zakupów i faktur z różnymi stawkami, ustalenie prawidłowych kwot i rozliczenie podatku staje się problematyczne. Dlatego właśnie wielu przedsiębiorców powierza prowadzenie swoich rozliczeń podatkowych i ksiąg handlowych profesjonalistom, czyli biurom rachunkowo-księgowym. Zakres pracy takiego biura jest naprawdę szeroki – od zwykłego gromadzenia dokumentów aż po rozliczenia z urzędami. Szczegółowy zakres usługi można zobaczyć np. na stronie https://biuro-ipsum.pl/ – biura rachunkowego z Łodzi.
Problematyka podatku VAT jest bardzo szeroka i chyba żaden przewodnik nie jest w stanie w pełni, w jednym miejscu, oddać wszystkich niuansów tego podatku. Różne stawki, różne zwolnienia, dostawy z krajów, w których VAT nie funkcjonuje (np. USA) – to niektóre kwestie, z którymi muszą borykać się czynni podatnicy VAT. Pewnie z powodu tych zawiłości wielu z nich powierza te kwestie księgowo-podatkowe biurom rachunkowym – to nie tylko oszczędność czasu, ale i gwarancja, że rozliczanie VAT jest zgodne z prawem.
Artykuł gościnny.
