Formuła partnerstwa publiczno-prywatnego to często stosowane rozwiązanie, bowiem w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego korzyści uzyskują na ogół obydwie strony umowy. Nad rozwojem PPP czuwa Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. W naszym artykule wyjaśniamy zasady umowy, która określa zasady współpracy PPP, skupiamy się na przygotowaniu projektu i sposobie realizacji projektów PPP.

Istota partnerstwa publiczno-prywatnego

Partnerstwo publiczno prywatne (PPP) to forma współpracy pomiędzy sektorem publicznym a sektorem prywatnym, której celem jest wspólna realizacja przedsięwzięć. W formule PPP podmiot publiczny zobowiązuje się do świadczenia usług publicznych, a partner prywatny prowadzi działalność gospodarczą nastawioną na osiąganie zysku. Fundamentem PPP jest więc podział zadań i ryzyk pomiędzy podmiot publiczny i prywatny, co pozwala na efektywniejszą realizację zadań publicznych.

W Polsce zasady współpracy w tym zakresie reguluje ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym. Wskazuje ona, w jaki sposób przebiega wybór partnera prywatnego, jakie obowiązują kryteria oceny efektywności przedsięwzięcia oraz jak wygląda podział ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i prywatnym.

Procedury i wybór partnera prywatnego – co mówi ustawa?

Jednym z kluczowych etapów każdego projektu PPP jest proces wyboru partnera prywatnego. W zależności od modelu finansowania stosowane są różne procedury:

• jeśli wynagrodzeniem partnera prywatnego jest prawo do pobierania pożytków z przedmiotu partnerstwa, zastosowanie ma ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi,

• w pozostałych przypadkach wybór odbywa się zgodnie z przepisami Prawa zamówień publicznych, często przy wykorzystaniu trybu dialogu konkurencyjnego.

Przy ocenie ofert brane są pod uwagę m.in.: podział zadań i ryzyk, terminy płatności, stosunek wkładów stron czy jakość i funkcjonalność infrastruktury. Dzięki temu podmiot publiczny może precyzyjnie ocenić efektywność realizacji projektu.

Obszary zastosowania formuły PPP – na realizacji projektów jakiego typu możemy się skupić?

Partnerstwo publiczno-prywatne znajduje szerokie zastosowanie w różnych sektorach gospodarki. W Polsce przedsięwzięcia w formule PPP obejmują m.in.:

• infrastrukturę transportową (drogi, linie tramwajowe, porty),

• ochronę zdrowia (budowa szpitali, zakładów opiekuńczych),

• infrastrukturę mieszkaniową i komunalną,

• obiekty edukacyjne i sportowo-rekreacyjne,

• inwestycje w efektywności energetycznej i gospodarkę wodno-kanalizacyjną.

Tak szerokie możliwości sprawiają, że partnerstwo publiczno prywatne jest ważnym narzędziem rozwoju regionalnego oraz realizacji polityki regionalnej w Polsce.

Zalety i korzyści dla sektora publicznego i prywatnego

PPP daje szereg korzyści zarówno podmiotowi publicznemu, jak i partnerowi prywatnemu. Do najważniejszych zalet tej formuły należą:

• dostęp do kapitału prywatnego, który odciąża budżet jednostek samorządu terytorialnego,

• większa efektywność realizacji projektów dzięki doświadczeniu sektora prywatnego,

• możliwość podziału ryzyk zgodnie z kompetencjami stron,

• długoterminowość kontraktów, zapewniająca stabilność realizacji przedsięwzięć,

• pozytywny wpływ na rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego i rozwój regionalny.

Warto podkreślić, że dzięki formule PPP możliwe jest wdrażanie nowoczesnych rozwiązań, szczególnie w obszarze efektywności energetycznej oraz realizacji zadań publicznych w sposób bardziej ekonomiczny i innowacyjny.

Przykłady największych projektów PPP w Polsce

Od wejścia w życie ustawy o PPP do końca II kwartału 2022 r. wszczęto w Polsce 635 postępowań, a podpisano 167 umów o łącznej wartości 8,6 mld zł. Najaktywniejsze pozostają samorządy terytorialne, które odpowiadają za 90% wszystkich kontraktów.

Do największych przedsięwzięć należy m.in. IV etap Krakowskiego Szybkiego Tramwaju – inwestycja o wartości 1,13 mld zł, która opiera się na modelu płatności za dostępność infrastruktury. Innym przykładem jest budowa Szpitala Powiatowego w Żywcu czy projekty w gospodarce komunalnej, w których sektor prywatny przejął część zadań publicznych.

Wyzwania i polityka rozwoju PPP

Choć PPP ma wiele zalet, realizacja projektów w tej formule wiąże się także z wyzwaniami. Do najczęściej wskazywanych należą:

• złożoność procedur i konieczność specjalistycznej wiedzy,

• długoterminowość kontraktów wymagająca konsekwencji w realizacji zadań,

• ryzyko związane z utratą części kontroli nad usługami publicznymi,

• konieczność jasnych wytycznych i przejrzystych zasad współpracy.

Polityka rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego zakłada m.in. tworzenie baz planowanych inwestycji, wsparcie doradcze dla samorządów oraz działania edukacyjne. Celem jest zwiększenie liczby projektów PPP i umocnienie tej formuły jako jednego z filarów polityki regionalnej.

Kierunek przyszłości – wspólne inwestycje dla społeczeństwa

Partnerstwo publiczno prywatne w Polsce coraz częściej postrzegane jest jako skuteczne narzędzie realizacji zadań publicznych i modernizacji infrastruktury. Dzięki połączeniu potencjału podmiotu publicznego oraz wiedzy i kapitału sektora prywatnego możliwe staje się wdrażanie przedsięwzięć, które w tradycyjnej formule byłyby trudne do zrealizowania. To właśnie PPP, oparte na podziale ryzyk i wspólnych celach, może stać się jednym z motorów dalszego rozwoju regionalnego i poprawy jakości usług publicznych w Polsce.