Kiedy mowa o samorządach, często pojawia się pytanie: ile zarabia radny miasta i jak obliczana jest jego dieta. Wbrew powszechnemu przekonaniu, radni nie otrzymują tradycyjnych pensji. Ich wynagrodzenie ma charakter rekompensaty, a więc nie jest to wynagrodzenie zasadnicze, lecz dieta radnego – forma zwrotu za czas poświęcony na wykonywanie mandatu. Wysokość diety jest regulowana przepisami prawa i zależy od licznych czynników, w tym od liczby mieszkańców gminy, pełnionej funkcji oraz ustaleń konkretnej uchwały rady gminy.

Dieta radnego – czym jest i jak się ją oblicza?

Każdy radny miasta otrzymuje dietę obliczaną na podstawie kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. W 2024 roku kwota bazowa wynosiła 1789,42 zł, natomiast w 2025 roku wzrosła do 1878,89 zł. Maksymalna wysokość diety nie może przekroczyć 2,4-krotności kwoty bazowej, co w praktyce oznacza limit 4509,34 zł miesięcznie w 2025 roku.

To właśnie ta krotność kwoty bazowej określonej przez ustawodawcę decyduje o górnych granicach wynagrodzeń radnych w Polsce. Każda rada może ustalić konkretne stawki, ale nie mogą one przekroczyć maksymalnej kwoty wynikającej z przepisów.

Ile zarabia radny miasta w zależności od liczby mieszkańców gminy

Wysokość diety zależy w dużej mierze od tego, ilu mieszkańców liczy dana jednostka samorządowa. W przypadku radnych gmin i miast obowiązują następujące limity:

• Powyżej 100 tys. mieszkańców – 100% maksymalnej diety (ok. 4509 zł w 2025 r.)
• Od 15 do 100 tys. mieszkańców – 75% maksymalnej diety (ok. 3381 zł w 2025 r.)
• Poniżej 15 tys. mieszkańców – 50% maksymalnej diety (ok. 2254 zł w 2025 r.)

Tym samym radny miasta w dużym ośrodku, takim jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, otrzymuje znacznie wyższe wynagrodzenie niż radny gminy w mniejszej miejscowości. Przykładowo, w Warszawie dieta wynosi około 4000 zł, podczas gdy w gminach liczących poniżej 15 tys. mieszkańców radny może liczyć na kwoty rzędu 2000 zł miesięcznie.

Dodatki funkcyjne i różnice między radnymi

Ważnym elementem systemu wynagradzania są dodatki funkcyjne, które przysługują radnym pełniącym dodatkowe funkcje. Typowa struktura wygląda następująco:

• Przewodniczący rady – 100% maksymalnej stawki
• Wiceprzewodniczący rady – 90% maksymalnej diety
• Przewodniczący komisji – 80% maksymalnej diety
• Radny członek dwóch komisji – 60% maksymalnej diety
• Radny członek jednej komisji – 50% maksymalnej diety
• Radny bez funkcji – 30% maksymalnej diety

W praktyce oznacza to, że przewodniczący rady w dużym mieście może otrzymywać nawet pełne 4500 zł miesięcznie, podczas gdy szeregowy radny bez funkcji – około 1350 zł. Warto zauważyć, że przepisy zachowują proporcje między stanowiskami, dzięki czemu wiceprzewodniczący czy przewodniczący komisji otrzymują odpowiednio niższą dietę.

Radny powiatu i województwa – jak wyglądają zarobki?

Oprócz radnych miejskich, w Polsce działają również radni powiatów i radni sejmików wojewódzkich. Ich diety również wynikają z przepisów dotyczących krotności kwoty bazowej i liczby mieszkańców danego powiatu.

W powiatach wysokość diety przedstawia się następująco:

• Powyżej 120 tys. mieszkańców – 100% maksymalnej diety (ok. 4509 zł)
• Od 60 do 120 tys. mieszkańców – 85% maksymalnej diety (ok. 3833 zł)
• Poniżej 60 tys. mieszkańców – 70% maksymalnej diety (ok. 3156 zł)

W sejmikach wojewódzkich diety są ujednolicone i wynoszą około 4500 zł miesięcznie, niezależnie od liczby mieszkańców województwa. To poziom porównywalny z miesięczną pensją wójta w mniejszych gminach, co pokazuje, że zarobki radnych potrafią być znaczące w skali samorządowej.

Obowiązki radnego i ich wpływ na wysokość diety

Choć wielu uważa, że radni otrzymują pensje za uczestnictwo w sesjach, w rzeczywistości ich obowiązki radnego są znacznie szersze. Obejmują m.in.:

• udział w sesjach rady i komisjach,
• pracę w komisjach problemowych,
• spotkania z mieszkańcami i przyjmowanie wniosków,
• udział w uroczystościach i wydarzeniach lokalnych,
• reprezentowanie interesów społeczności w samorządzie.

Zaangażowanie w życie lokalne, udział w posiedzeniach i aktywność w komisjach ma istotny wpływ na wysokość diety radnego – za nieobecności na sesjach czy posiedzeniach komisji mogą być stosowane potrącenia (nawet do 50% diety). System motywuje więc do aktywnej pracy i obecności na wszystkich spotkaniach.

Więcej niż pieniądze – sens pracy radnego

Choć zarobki radnych różnią się w zależności od liczby mieszkańców gminy, pełnionych funkcji i decyzji lokalnych rad, warto pamiętać, że rola radnego to przede wszystkim służba społeczności. Nie jest to etat ani stałe wynagrodzenie – radny miasta otrzymuje rekompensatę, a nie pensję w klasycznym znaczeniu.

Dieta radnego nie tylko wynagradza czas poświęcony na sprawowanie mandatu, ale też odzwierciedla poziom odpowiedzialności i zaangażowania w lokalne decyzje. W świecie, w którym coraz więcej mówi się o przejrzystości finansów publicznych, system diet radnych – oparty na krotności kwoty bazowej i liczbie mieszkańców – pozostaje jednym z najbardziej transparentnych elementów wynagrodzeń w polskich samorządach.