Jesteś wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i zastanawiasz się nad sprzedażą udziałów? Nie wiesz jednak zupełnie jak przeprowadzić czynność sprzedaży udziałów w spółce z o.o., jak powinna wyglądać umowa sprzedaży udziałów spółki z o.o., w jakiej formie zostać zawarta, jak również czy powinieneś dokonać dodatkowych czynności oprócz samego zawarcia umowy sprzedaży udziałów? W niniejszej publikacji przybliżymy Ci jak krok po kroku powinna wyglądać sprzedaż udziałów w spółce z o.o. Zapraszamy do lektury!
Podjąłem decyzję o sprzedaży udziałów, co dalej?
Istnieje kilka kwestii, o których należy pamiętać decydując się na zbycie udziału lub udziałów w spółce z o.o. Przede wszystkim, zakładając że masz już potencjalnego nabywcę Twoich udziałów, powinieneś dokonać kolejno następujących czynności:
- upewnić się czy spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców lub czy zarejestrowano podwyższenie kapitału zakładowego jeżeli udziały, które zamierzasz sprzedać zostały objęte nie przy zakładaniu spółki lecz przy podwyższeniu kapitału zakładowego;
- zweryfikować treść umowy spółki;
- sprawdzić czy spółka, w której udziały mają zostać sprzedane jest lub nie jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej;
- uzyskać zgodę małżonka na zbycie udziałów jeśli są one objęte wspólnością majątkową;
- dokonać wyceny biznesu;
- ustalić treść umowy sprzedaży udziałów;
- zadbać o zawarcie umowy sprzedaży udziałów z zachowaniem właściwej formy;
- zawiadomić spółkę o sprzedaży udziałów;
- zapłacić podatek.
Wszystkie wskazane kroki są niezwykle ważne z punktu widzenia sprzedaży udziałów w spółce z o.o. W związku z tym, jeśli zdecydujesz się na sprzedaż posiadanych udziałów w spółce, pamiętaj aby zweryfikować czy na pewno o niczym nie zapomniałeś.
W dalszej części publikacji przybliżymy Ci na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę przy poszczególnych krokach, zmierzających do odpłatnego zbycia udziałów.
Wpis do rejestru
Bardzo ważne jest, abyś chcąc sprzedać udziały w określonej spółce z o.o., upewnił się że spółka ta została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, jak również że została w nim zarejestrowana zmiana dotycząca podwyższenia kapitału zakładowego.
W sytuacji, w której okazałoby się, że spółka z o.o. nie została wpisana do rejestru lub nie została również uwidoczniona w nim zmiana umowy spółki w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego – będziesz musiał poczekać aż czynności te zostaną wykonane.
W przeciwnym razie, zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych umowa sprzedaży udziałów będzie nieważna. Pamiętaj zatem aby zadbać o weryfikację tej kwestii.
Ograniczenia wynikające z umowy spółki
Treść umowy spółki z o.o. jest niezwykle istotna z punktu widzenia zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Mogą one bowiem wprowadzać pewne ograniczenia w zakresie sprzedaży udziałów, na przykład:
- wymóg uzyskania zgody spółki na sprzedaż udziałów (w takim wypadku zgody udziela jeden z organów spółki);
- konieczność uzyskania zgody innego podmiotu;
- ustanowienie prawa pierwokupu udziałów w spółce z o.o.;
- ustanowienie prawa pierwszeństwa nabycia udziałów w spółce z o.o. na rzecz pozostałych wspólników.
W związku z tym, decydując się na sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, powinieneś zapoznać się z postanowieniami umowy spółki pod kątem ewentualnych ograniczeń.
W dalszej części publikacji przybliżymy Ci na czym dokładnie polegają określone ograniczenia sprzedaży udziałów, na które zwróciliśmy uwagę powyżej. Pamiętaj jednak, że nie jest to wyczerpujący katalog, a jedynie jedne z bardziej popularnych rozwiązań, które występują w obrocie.
Uzyskanie zezwolenia spółki na sprzedaż udziałów
W sytuacji, w której zgodnie z umową spółki z o.o., do zawarcia umowy sprzedaży udziałów wymagane jest uzyskanie zgody spółki – zgody takiej, co do zasady, udziela zarząd spółki w formie pisemnej.
Umowa spółki może jednak przewidywać inne warunki uzyskania takiej zgody. Przykładowo umowa spółki może stanowić, że zarząd spółki powinien zgody takiej udzielić w formie aktu notarialnego.
Tym niemniej, jeśli zgodnie z umową spółki uzyskanie jej zgody na sprzedaż udziałów w spółce z o.o. jest wymagane, w pierwszej kolejności, jako wspólnik spółki mający zamiar zbyć swoje udziały lub ich część, musisz zwrócić się do zarządu aby ten udzielił Ci zgody na piśmie. Umowa może też przewidywać, że zgody będzie udzielać zgromadzenia wspólników. Jest to rozwiązanie bardzo popularne i mające sens. O składzie właścicielskim spółki (zgromadzenie wspólników) powinien decydować organ właścicielski, a nie zarządczy (zarząd spółki).
Nie martw się jednak, jeśli nie uzyskasz wymaganego pozwolenia. Jeszcze nic straconego! W takim wypadku, o ile umowa spółki nie wyłącza tej ustawowej regulacji, możesz jeszcze zwrócić się do sądu rejestrowego, który może pozwolić na sprzedaż udziałów w spółce z o.o., przy czym muszą ku temu istnieć ważne powody.
Do takich ważnych powodów możemy przykładowo zaliczyć: prowadzenie działalności konkurencyjnej przez innego wspólnika, długotrwała choroba wspólnika, czy też wyprowadzka za granicę.
Uzyskanie zgody innego podmiotu
Umowa spółki może także przewidywać, że sprzedaż udziałów w spółce z o.o. uzależniona jest od zgody innego podmiotu niż sama spółka.
Wspólnicy zawierając umowę spółki mogą wskazać, że zgoda na sprzedaż udziałów powinna zostać udzielona przez osobę trzecią niebędącą wspólnikiem.
Zapamiętaj jednak, że w sytuacji w której zgoda na sprzedaż udziałów w spółce ma zostać zgodnie z umową spółki udzielona przez podmiot inny niż samą spółkę, nie będziesz miał możliwości wystąpienia do sądu rejestrowego w sytuacji kiedy zgody takiej nie uzyskasz.
Prawo pierwokupu udziałów w spółce z o.o.
Prawo pierwokupu udziałów w spółce z o.o. polega na zastrzeżeniu dla innego wspólnika bądź wspólników uprawnienia do nabycia udziałów przed osobą trzecią. W związku z tym, jeśli w umowie spółki zastrzeżone zostało prawo pierwokupu, do sprzedaży udziałów osobie trzeciej może dojść dopiero jeśli dany wspólnik bądź wspólnicy nie skorzystają z przysługującego im prawa.
W praktyce, wspólnik zamierzający zbyć swoje udziały w spółce z o.o., zawiera z potencjalnym nabywcą umowę sprzedaży – będzie to jednak warunkowa umowa sprzedaży udziałów, a następnie kolejno zawiadamia wspólnika lub wspólników, którym przysługuje prawo pierwokupu o zawarciu umowy warunkowej.
Zawiadomiony wspólnik, może w tym momencie złożyć oświadczenie o skorzystaniu z pierwokupu udziałów w spółce na warunkach określonych w warunkowej umowie ich sprzedaży. Osoba trzecia będzie mogła natomiast nabyć udziały tylko jeśli uprawniony nie skorzysta z przysługującego mu prawa.
Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów
W umowie spółki może zostać zastrzeżone prawo pierwszeństwa nabycia udziałów, które będzie miało również zastosowanie do ich sprzedaży. Polega ono na wyłączeniu możliwości oferowania do sprzedaży udziałów w spółce z o.o. osobom trzecim, przed wcześniejszym zawiadomieniem pozostałych wspólników o planowanej sprzedaży udziałów w spółce.
Prawo pierwszeństwa nie wymaga aby w pierwszej kolejności wspólnik, który chce sprzedać udziały, zawarł warunkową umowę sprzedaży udziałów z podmiotem trzecim (tak, jak w przypadku prawa pierwokupu). W sytuacji, w której wspólnicy nie skorzystają z przysługującego im prawa pierwszeństwa udziałów, wspólnik zamierzający zbyć udziały może je zaoferować do sprzedaży osobom trzecim na takich samych warunkach jak oferował wspólnikom spółki.
Nieruchomość rolna
Musisz również pamiętać, że w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnej również istnieją istotne ograniczenia w zbyciu udziałów. Niezwykle istotne jest w związku z tym zweryfikowanie czy Twoja spółka nie jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej bądź kilku nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia wynosi co najmniej 5 hektarów.
Jeśli okaże się, że istotnie taka sytuacja ma miejsce, Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa przysługuje prawo pierwokupu sprzedawanych przez wspólnika udziałów. Wobec tego, podobnie jak w przypadku zastrzeżonego w umowie spółki pierwokupu na rzecz innego wspólnika bądź wspólników, wspólnik chcący sprzedać udziały powinien zawrzeć z wybranym nabywcą warunkową umowę sprzedaży, pod warunkiem nie skorzystania przez KOWR z prawa pierwokupu.
W kolejnym kroku spółka zobowiązana jest do poinformowania KOWR, że doszło do zawarcia umowy sprzedaży udziałów o warunkowym charakterze. Od dnia zawiadomienia KOWR ma dwa miesiące na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z przysługujących mu uprawnień.
Przysługujące Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa uprawnienie nie obowiązują jednak w sytuacji kiedy sprzedaż ma nastąpić na rzecz osób najbliższych, takich jak dzieci, rodzice, małżonek, rodzeństwo.
Zgoda małżonka
W sytuacji gdy chcesz sprzedać udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, a są one objęte wspólnością majątkową małżeńską, powinieneś również zadbać o to, aby Twój małżonek wyraził zgodę na sprzedaż udziałów w spółce.
Jeśli nie jesteś pewny czy udziały stanowią element Twojego oddzielnego majątku czy wręcz przeciwnie – są one częścią majątku wspólnego, powinieneś rozważyć kiedy doszło do ich nabycia oraz skąd pochodziły środki na nabycie udziałów.
W sytuacji gdy udziały stały się częścią Twojego majątku jeszcze przed zawarciem małżeństwa – sprawa jest prosta, są one Twoją wyłączną własnością a zatem możesz nimi swobodnie rozporządzać bez zgody Twojego małżonka.
W sytuacji jednak, gdy ich nabycie nastąpiło już po ślubie należy ustalić czy zostały one nabyte za środki pochodzące z majątku osobistego czy za środki z majątku wspólnego. Jeśli jest to majątek wspólny, warto abyś zadbał o uzyskanie zgody małżonka na sprzedaż udziałów.
Co prawda przepisy prawa nie nakładają obowiązku uzyskania zgody małżonka na sprzedaż udziałów w spółce. Jednak dają one równocześnie małżonkowi uprawnienie do złożenia sprzeciwu przed zawarciem umowy sprzedaży udziałów.
Jeśli małżonek taki sprzeciw złoży, a mimo to umowa zbycia zostanie zawarta będzie ona bezwzględnie nieważna. Warto zatem zadbać o uzyskanie zgody małżonka, która może stanowić jeden z załączników do zawieranej umowy sprzedaży udziałów.
Wycena biznesu
Niezwykle istotną kwestią, która poprzedza dokonanie zbycia udziałów jest wycena biznesu, tak aby cena sprzedaży miała pokrycie w zaistniałym stanie faktycznym. Wycenę taką można zlecić rzeczoznawcy majątkowemu specjalizującemu się w wycenie firm, nie ma jednak takiego wymogu.
Nie ma również żadnych przeszkód aby obie strony transakcji sporządziły własną wycenę sprzedawanych udziałów.
Ustalenie treści umowy sprzedaży udziałów
W następnej kolejności powinieneś zadbać o to, aby umowa sprzedaży udziałów została sporządzona w sposób jak najlepiej zabezpieczający Twoje interesy. Umowa taka powinna zawierać co najmniej:
- oświadczenia osoby sprzedającej udziały, dotyczące udziałów i spółki np. dotyczące ewentualnych obciążeń udziałów lub praw osób trzecich, wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego;
- kwestie ewentualnej odpowiedzialności na wypadek gdyby oświadczenia nabywcy okazały się nieprawdziwe;
- kwestie dotyczące zapłaty ceny za udziały tj. jej wysokości i terminu zapłaty;
- kwestie ewentualnego zabezpieczenia zapłaty;
- kwestie przejścia własności udziałów.
Pamiętaj jednak, że przy konstruowaniu umowy sprzedaży udziałów warto zwrócić się do profesjonalisty, który rozwieje wszelkie Twoje wątpliwości i pomoże w prawidłowy sposób sformułować jej postanowienia.
Zawarcie umowy sprzedaży udziałów
Zawierając umowę sprzedaży udziałów w spółce należy mieć na uwadze kilka rzeczy. Przede wszystkim należy zadbać o współpracę notariusza lub posiadać podpis kwalifikowany, osobisty lub zaufany (w wypadku jeżeli sprzedaż ma odbyć się przez system S24).
Nie ma również przeszkód aby umowa została zawarta przez pełnomocnika, przy czym w takim wypadku pamiętaj, że pełnomocnictwo także powinno zostać udzielone we właściwej formie.
Forma umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o.
Zasadniczo umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. powinna zostać zawarta pomiędzy zbywającym a nabywcą udziałów w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Może jednak również zostać w pewnej sytuacji zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie S24.
Niezwykle istotną kwestią jest dochowanie właściwej formy sprzedaży udziałów, ponieważ umowa zawarta bez jej zachowania będzie bezwzględnie nieważna, a w związku z tym nie dojdzie do skutecznego przejścia własności udziałów ze sprzedawcy na ich nabywcę.
Podpisy notarialnie poświadczone
Chodź przepisy jasno wskazują, że zbycie udziałów w spółce, a zatem także jego sprzedaż, powinno być dokonane z podpisami notarialnie poświadczonymi, nie oznacza to, że nie istnieją również inne możliwości.
Nie ma bowiem żadnych przeszkód prawnych, aby umowa zbycia udziałów w spółce z o.o. została zawarta w formie wyższej niż z podpisami notarialnie poświadczonymi tj. w formie aktu notarialnego. Pamiętaj jednak, że decydując się na wybór tej formy, poniesiesz większy koszt niż przy podpisie notarialnie poświadczonym.
Nie obawiaj się jednak, jeśli chcesz sprzedać lub kupić udziały spółki z o.o., a nie masz możliwości stawienia się w notariacie w tym samym momencie co druga strona umowy. Podpisy mogą zostać złożone w innym momencie przez każdą ze stron.
Podpis kwalifikowany, zaufany lub osobisty
Istnieje również możliwość aby umowa sprzedaży udziałów została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie S24. Jest to jednak możliwe jedynie w sytuacji kiedy umowa spółki również została zawarta przy pomocy tego systemu.
W sytuacji, w której umowa zbycia udziałów zawierana będzie przy wykorzystaniu wzorca w systemie S24, oświadczenia zbywcy i nabywcy opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobisty lub podpisem zaufanym.
Obowiązek zawiadomienia spółki o sprzedaży udziałów
Kiedy dojdzie już do zbycia udziałów na podstawie umowy sprzedaży z zachowaniem wszystkich poprzednich kroków, w następnej kolejności należy dokonać zawiadomienia spółki o zmianie wspólnika, przedstawiając jej dowód w postaci umowy, na podstawie której nastąpiło przeniesienie udziałów.
Co więcej, Kodeks spółek handlowych, stanowi także, że sprzedaż udziałów jest skuteczna wobec spółki dopiero od momentu jej zawiadomienia przez jednego z zainteresowanych osób. Kim jednak są wskazane zainteresowane osoby? W przypadku sprzedaży udziałów, to nikt inny jak nabywca udziałów w spółce lub ich zbywca.
Warto zaznaczyć, że wystarczającym jest, aby tylko jedna ze stron umowy sprzedaży udziałów dokonała zawiadomienia spółki. Warto w tym względzie zawrzeć w umowie sprzedaży udziałów stosowne postanowienie, tak aby nie było wątpliwości która ze stron ma być za to odpowiedzialna.
Zawiadomienie spółki jest tak istotne również z tej przyczyny, że przejście udziałów w spółce może mieć wpływ na konieczność zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego do rejestru beneficjentów rzeczywistych (CRBR), jak również wpływa na konieczność dokonania odpowiednich wpisów w księdze udziałów.
Zapłata podatku
Po podpisaniu umowy zbycia udziałów należy jeszcze zapłacić podatek. Sprzedaż udziałów wiąże się z koniecznością uiszczenia podatku przez obie strony zawartej umowy.
Dotychczasowy wspólnik jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych lub osób prawnych – w zależności od tego kto dokonuje sprzedaży udziałów w spółce. Co jednak istotne, ustalając podstawę opodatkowania, od uzyskanej kwoty tytułem zapłaty ceny za sprzedane udziały sprzedający może odliczyć koszty jakie poniósł wcześniej na nabycie udziałów w spółce, które zdecydował się następnie sprzedać.
Z kolei na nabywcy udziałów spoczywa obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest wartość rynkowa udziałów w spółce, a stawka podatku wynosi 1%.
Oferta Kancelarii
Jesteś wspólnikiem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i zastanawiasz się nad sprzedażą udziałów w spółce, nie wiesz jednak jak poprawnie sporządzić umowę sprzedaży udziałów, a może zastanawiasz się czy można dokonać zbycia udziałów na innej podstawie niż umowa sprzedaży lub też zdajesz sobie sprawę, że zawarcie umowy sprzedaży udziałów wiąże się z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych jednak nie wiesz ile powinieneś go zapłacić, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.: (+48) 511 090 050.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.
Materiał promocyjny.
